ARTWORKS

Yunanistan

Küratöryel Değişim Programı
ARTWORKS (Atina, Yunanistan) - SAHA (İstanbul, Türkiye)

Genel Bakış
ARTWORKS ve SAHA, Yunanistan ve Türkiye arasında kültürlerarası diyaloğu ve profesyonel gelişimi teşvik eden Misafir Küratör Değişim Programı işbirliğini duyurmaktan memnuniyet duyuyor. Bu girişim, küratörlere altı haftalık misafirlik programı süresince ev sahibi ülkenin sanat ekosistemini yakından tanıma fırsatı sunuyor.

ARTWORKS, Yunanistan’da sanatçıların üretimleri için verimli ve besleyici bir alan oluşturmak üzere fon ve kamusal alanda paylaşım imkânı sağlayan, kâr amacı gütmeyen bir kurumdur. 2017’de faaliyete geçen ARTWORKS, kurucusu Stavros Niarchos Vakfı tarafından desteklenmektedir. SAHA, Atina’daki güncel sanat kurumu ARTWORKS ile 2021'de başlattığı işbirliği kapsamında Yunanistan’dan bir küratörü SAHA Studio’da 6 hafta süreyle ağırlıyor.

SAHA desteğiyle programa katılanlar

Nikolaos Akritidis
Eylül-Ekim 2025 (İstanbul)

Nikolaos Akritidis çalışmalarını Brüksel merkezli sürdüren bağımsız bir küratör ve coğrafyacıdır. Akritidis, kentsel bağlamları, bu bağlamların sakinlerinin taşıdığı kültürel hafızayı ve inşa edilmiş çevrenin katmanları arasında saklı kalmış tarihleri belgeliyor. Kentsel ekoloji ve göç deneyimlerine odaklanarak, kentin sürekli oluş halini şekillendiren insan ve insan-ötesi yaşamların bir aradalığını izini sürüyor. Goldsmiths ve UCL mezunu olan Akritidis, yakın zamanda RAVNIKAR Projects (Ljubljana), Cité internationale des arts (Paris), koraï project space (Lefkoşa), Fondations 312 (Brüksel) ve UCL Urban Lab (Londra) ile ortaklaşa projelerin küratörlüğünü üstlendi.

Program süresince urbanizm, mimari tarih ve İstanbul'un yeşil alanlarıyla bostanları üzerine çalışan Akritidis, beş haftanın sonunda daha önce Cité internationale des arts de Paris'te başlatmış olduğu "Periodical Observations" yayının ikinci edisyonunu gerçekleştirdi. İlk edisyonda Cité des arts'ın çamaşırhanesi etrafında şekillenen yayın, İstanbul'da SAHA Studio'nun yer aldığı İMÇ ve çay kültürü üzerinden yeniden kurgulandı.

Alper Turan
Mayıs-Haziran 2025 (Atina)

Alper Turan’ın küratöryel pratiği devlet şiddeti, sansür ve ulusötesi queer direnişin kesişim noktalarını inceler. HIV/AIDS odaklı küresel kültürel üretimleri, “saptanamaz” estetikleri ve görünürlük politikalarıyla eleştirel bir şekilde ilişkilenen çalışmaları, sanatın metin, beden ve imge arasındaki alanlarda, tartışmalı kamusal alanlar içinde, nasıl hareket ettiğini araştırır. Turan, sergiyi deneysel bir laboratuvar, kolektif bilgi üretimi ve politik eylem alanı olarak tasarlar.

Turan, 2023–24 yıllarında New York’taki Whitney Museum Independent Study Program’da Küratöryel Araştırma Bursiyeri ve Ottawa’daki Kanada Ulusal Galerisi’nde General Idea Bursiyeri olarak görev yaptı. Hâlen Protocinema’da yardımcı küratör olarak çalışmakta olan Turan, aynı zamanda Berlin merkezli, ulusötesi sanatsal diyalog ve dayanışmayı desteklemeye odaklanan STRÜKTÜR adlı oluşumun kurucu üyelerindendir. Şu anda Toronto Üniversitesi’nde Sanat Tarihi alanında doktora çalışmalarını sürdürmektedir. Küratöryel çalışmaları Whitney ISP (New York), ArteEast & Wallach Gallery (New York), Slavs & Tatars’ın Pickle Bar’ı (Berlin), Wiener Festwochen (Viyana), A Tale of a Tub (Rotterdam), Queer Museum & Volkskundemuseum (Viyana), Protocinema (İstanbul) ve 13. Şarika Bienali gibi kurumlarda sergilenmiştir. Yazıları Texte Zur Kunst, November Magazine, Metropolis M, C Magazine, Artnet ve OnCurating gibi yayınlarda yer almıştır. Atina'da geçirdiği altı hafta boyunca Alper Turan, aşırı sağcı şiddet ve baskının Türkiye, Yunanistan, Almanya ve ABD’de nasıl yankı bulduğunu; bu dinamiklerin queer ve muhalif topluluklar üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Atina merkezli sanatçılar ve kurumlarla yürüttüğü işbirlikleri aracılığıyla, queer yöntemleri ve ulusötesi dayanışmayı merkeze alan kolektif direnme ve hayatta kalma stratejilerini incelemiştir. Araştırması, egemen anlatılara meydan okuyan ve ortak, özgürleştirici gelecekleri hayal eden küratöryel çerçeveler geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Programın sonunda, 2 Haziran 2025 tarihinde saat 19.00’da, Institute for Contemporary Greek Art (ISET)’te “Curating Undetectable” başlıklı bir konuşma gerçekleştirmiştir. Konuşmada Alper, sansür, kurumsal şiddet ve ifade özgürlüğü kısıtlamalarına yanıt olarak ortaya çıkan küratöryel projelerine odaklanarak kendi küratöryel yolculuğunu paylaşmıştır. İstanbul, New York, Rotterdam ve diğer şehirlerdeki sergilerden somut örnekler üzerinden, küratöryel pratiğin alternatif kamusal söylemler ve kolektif bilgi üretimi için nasıl alan açabileceğini tartışmıştır.

Akis Kokkinos
Ekim-Aralık 2023

Akis Kokkinos, küratör ve Yunanistan’a bağlı Sakız adası merkezli DEO Projects’in kurucusu. Geçtiğimiz on yılda, Birleşik Krallık ve Yunanistan’ın önde gelen kültür kurumları, özel koleksiyonlar ve bağımsız projeler için çalıştı. NEON ve Schilizzi Vakfı’nın çifte bursuna ek olarak RCA’ın devamlılık fonunu alarak Royal College of Art’ta (2018-2020) Güncel sanatta küratörlük Yüksek Lisansı tamamladı. 2021 yılında, Arts Council England’ın Develop Your Creative Practice desteğini kazanan Kokkinos, Fundaciòn Sandretto Re Rebaudengo Madrid’de Genç Küratörler Misafir Programı’na katıldı. 2022 yılında, Londra’daki Hellenic Residence’da NEON tarafından sipariş edilen ve ürettirilen Doomed companions, unsubstantial shadesbaşlıklı, farklı kuşaklar arası grup sergisinin küratörlüğünü üstlendi. Sergi, D. Daskalopoulos Koleksiyon Hibe’sinden tarihsel öneme sahip eserlerin yanı sıra, Yunanca konuşan göçmen güncel sanatçılara ait 18 işe yer verdi. Frieze, Artforum, Damn Magazine, Art Basel Stories, ESTADÃO, El Pais gazetesi gibi pek çok farklı uluslararası yayında projeleri yer alan Kokkinos’un küratöryel pratiği, daha az takdir gören veya tanınan bilgi biçimlerini tanıtmak ya da desteklemek yoluyla  ‘objektif’ ve kurumsal olanı bozmanın yollarına odaklanıyor. Çok disiplinli tartışmalar, eko-feminist, Batı’lı olmayan yaklaşımlar ve diğer rasyonel olmayan fikir ve felsefelerden yararlanarak daha az dile getirilen, görünmez olan veya eşikteki olguları merkeze alıyor. ARTWORKS tarafından Stavros Niarchos Vakfı’nın sanatçı bursuna (2022) layık görülen Kokkinos, New York’ta bulunan Solomon R. Guggenheim Müzesi’nin ilk Fulbright bursiyeri olarak, Aralık 2023 itibariyle müzenin global sanat inisiyatifleri üzerine küratöryel araştırma yürütmeyi amaçlıyor.

Ioanna Gerakidi
Mayıs-Haziran 2023

SNF ARTWORKS Küratöryel program katılımcılarından yazar, küratör ve eğitimci Ioanna Gerakidi, SAHA Derneği'nin küratöryel programına katılarak altı hafta boyunca İstanbul'da araştırma ve pratiğini ilerletme imkanı buluyor. Gerakidi, program süresince henüz sesini duyuramamış kişilerin dilinde olan ilahi ve tılsımlardan, bireye has dil kullanımları ve yeni sözcüklerden oluşan bir derleme kaleme almak amacıyla yoldaşlık, yakınlık, şahitlik ve dayanışma kavramlarını araştırıyor. Küratör, araştırmasında farklı toplumlarla iletişime geçerek travma, ıstırap, felaket, politik ve kişisel çalkantılara dair yeni bir dili icat etmeye, çözümlemeye veya o dili meşrulaştırmaya girişiyor.

Ioanna Gerakidi, Atina'da yaşayan bir yazar, küratör ve eğitimci. Araştırma alanı, dil ve düzensizlik halini feminist, eğitsel ve antikolonyal çalışmalar eşliğinde düşünmeyi kapsıyor. Şiirin yanı sıra, günlük benzeri ve arşivsel diğer düzenlemeler de pratiğinde yer buluyor. Aralarında Atina Dijital Sanatlar Festivali, Atina Bienali, State of Concept (Atina), Haus N (Atina), Hot Wheels Athens ve Stadium Generale of Gerrit Rietveld Academie'nin (Stedelijk Museum, Amsterdam) de bulunduğu çeşitli kurumlarla işbirliği yaparak grup ve solo sergiler, ayrıca etkinlikler düzenledi. Detaylı bilgi için: Küratöryel Program | Ioanna Gerakidi

Eirini Fountedaki
Ekim-Kasım 2022

SAHA’nın Atina merkezli ARTWORKS ile işbirliği çerçevesinde İstanbul’da ağırladığı ikinci küratör Eirini Fountedaki (Atina, 1991) oldu. Fountedaki, Ekim-Kasım 2022 döneminde SAHA Studio’da yürüttüğü araştırma kapsamında, video ve ses ile çalışan kadın sanatçılar başta olmak üzere çeşitli sanatçı atölyelerini, bu bağlama ilişkin arşivleri, sanat kurumlarını ve bellek mekânlarını ziyaret etti. 12 Kasım tarihinde SAHA Studio’da düzenlenen kamusal sunumda, bu iki programın katılımcısı olarak deneyimlerini ve güncel araştırmasına dair detayları dinleyiciler ile paylaştı.

Atina ve Berlin'de yaşayan bağımsız küratör ve yazar Fountedaki, 2019-2020 yıllarında Berlin merkezli SAVVY Contemporary–The Laboratory of Form-Ideas bünyesinde Residing in the Borderlands gibi kamusal programlar ve sergilerde eş küratör olarak görev aldı. 2020 yılında 11. Berlin Bienali kapsamında düzenlenen How now to gather başlıklı küratöryel çalıştaya seçildi. 2021-2022’de Bergen Assembly’nin yayın ve sergi projeleri için araştırma görevlisi olarak çalışan küratör, aynı dönem Sinema Transtopia’da filmlerdeki ses unsuru üzerinden feminist perspektiflere odaklanan Sounding Womanhood gibi film programlarının küratörlüğünü üstlendi. 

Eva Vaslamatzi
Mayıs-Temmuz 2021

Atina ve Paris’te çalışan bağımsız bir küratör ve yazar olan Eva Vaslamatzi (Atina, 1990), 2017-2019 arasında DOC!’da eş küratör olarak görev aldı; 2018-2019’da Palais de Tokyo'da küratör yardımcısı olarak çalıştı. Atina’daki ARTWORKS’ün 2019 yılı katılımcılarından Eva Vaslamatzi, SAHA’nın ARTWORKS ile kurduğu işbirliğiyle İstanbul’da ağırladığı ilk küratör oldu.

Vaslamatzi, araştırma ve çalışmalarını Mayıs–Temmuz 2021’de İstanbul’da SAHA Studio’da yürüttü. İstanbul’daki sanatçı atölyelerini, arşiv ve sanat kurumlarını gezerek toplantılar yapan Vaslamatzi, 15 – 19 Haziran tarihlerindeki ara dönem SAHA Studio Açık’a katılarak küratöryel pratiği hakkında ziyaretçilere bilgi verdi ve İstanbul’da yeni bağlantılar geliştirdi. Araştırması sonucunda Atina’da 2 Ekim 2021 – 5 Kasım 2021 tarihleri arasında Haus N Athen'de küratörlüğünü yaptığı I heard it from the valleys adlı uluslararası grup sergisine İstanbul’dan Hera Büyüktaşçıyan, Aslı Çavuşoğlu ve Marina Papazyan’ın çalışmalarını dahil etti ve sergi için grafik tasarımcı Kibele Yarman ile çalıştı.